درمان تریسموس بعد از جراحی دندان عقل

هنگامی که باز کردن دهان سخت می‌شود یا به اصلطاح فک قفل می شود، ممکن است باعث به وجود آمدن مشکلاتی مثل: مشکل در غذا خوردن و بلعیدن، بهداشت دهان و دندان و حتی صحبت کردن شود. اگرچه تریسموس (قفل شدن فک) یک بیماری شایع نیست، اما گاهی اوقات معمولاً در گروه خاصی از افراد دیده می‌شود، به ویژه در افرادی که دارای ویژگی‌های زیر باشند:

• برای کشیدن دندان عقل خود، جراحی دهان انجام داده‌اند.
• در نواحی‌ای که شامل ساختارهایی است که بر حرکت دهان تأثیر می‌گذارند، دچار سرطان سر و گردن شده‌اند.
• تحت عمل جراحی یا پرتو درمانی سر و گردن قرار گرفته‌اند.

تریموس چیست؟

تریسموس که گاهی اوقات لاک‌جو (lockjaw) نیز نامیده می‌شود، بسیار دردناک است که در آن عضلات جونده فک، منقبض و ملتهب شده، و دهان به صورت کامل باز نمی‌شود. بر اساس منابع معتبر، منظور از باز کردن کامل دهان برای اکثر افراد، باز کردن آن بیش از عرض 35 میلی‌متر (کمی بیشتر از عرض دو انگشت) است.

تریسموس، گاهی وقت‌ها با بیماری کزاز اشتباه گرفته می‌شود. کزاز، عفونت ناشی از باکتری کلستریدیوم تتانی است. از آنجا که برای کزاز واکسن وجود دارد، به عنوان یک عفونت نادر شناخته می‌شود. در صورت ابتلا به کزاز، فرد دچار خشک شدن و اسپاسم عضلانی می‌شود و این پدیده دردناک، ممکن است در هر نقطه از بدن اتفاق بیفتد. اما تریسموس، بیشتر در ناحیه سر و گردن اتفاق می‌افتد و باعث قفل شدن فک می شود.

علل ایجاد تریسموس

تریسموس یا همان قفل شدن فک ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. اگرچه این بیماری به تنهایی خطرناک نیست، اما می‌تواند نشان دهنده احتمال برخی بیماری‌های جدی دیگر، یا مشکلات سلامتی باشد.

این مشکلات شامل موارد زیر است:

کزاز: این عفونت جدی باکتریایی اغلب یکی از دلایل اصلی Lockjaw است. به این صورت که عضلات و سیستم عصبی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عضلات، سفت و منقبض می‌شوند. این عفونت، غالباً عضلات گردن و فک را درگیر می‌کند اما سرانجام به بقیه بدن منتقل می‌شود. گاز حیوانات، سوختگی، بریدگی، زخم، نیش حشرات، خالکوبی، سوراخ کردن، عفونت مزمن، تزریق مواد مخدر یا حتی عفونت دندان، ممکن است باعث ابتلا به کزاز، و سپس منجر به Lockjaw شود. مکانیزم کزاز به این صورت است که در ابتدا اسپورهای کوچک باروری باکتری‌های کلوستریدیم تیتانی از طریق بریدگی یا زخم و منابع دیگر، وارد جریان خون می‌شوند و سم تتانوسپاسمین تولید می‌کنند، که این سم سیگنال‌های عصبی سیستم عصبی مرکزی را مسدود می‌کند و باعث اسپاسم عضلانی می‌شود. بنابراین عضلات فک نیز مسدود می‌شوند.

التهاب بافت نرم: اگرچه کزاز یک علت بسیار شناخته شده و قابل قبول برای تریسموس است، اما تنها دلیل این بیماری نیست. التهاب بافت نرم یکی دیگر از علل بسیار شایع و احتمالی این بیماری است. دلایل مختلفی وجود دارد که فرد، به بیماری التهاب بافت نرم فک دچار می‌شود. این موارد عبارتند از:

• استفاده بیش از حد از دهان
• یا جویدن بیش از حد
• TMD یا اختلال مفصل گیجگاهی فکی

بیماری‌های دهان: به غیر از دلایل ذکر شده، علت‌های دیگری نیز وجود دارد که منجر به قفل شدن فک می‌شوند. این موارد شامل تب یا سایر بیماری‌های دهان و یا بیماری‌هایی است که علائم آن در دهان ظاهر می‌شود. از آنجا که نمی‌توان بافت نرم دهان را به خوبی باز کرد، یا حرکت داد، تورم و ضعف یکی از پیامدهای واضح این بیماری است.

تورم گونه بعد از کشیدن دندان عقل

علت قفل شدن فک بعد از کشیدن دندان عقل

تریسموس می‌تواند در صورت آسیب یا صدمه به عضلات فک ایجاد شود. این آسیب‌دیدگی می‌تواند به دلیل موارد زیر اتفاق بیفتد:

• ضربه
• اگر فک بشکند و یا بعد از شکستگی، به مدت زیادی بی‌حرکت بماند، می‌تواند موجب تریسموس شود.
• جراحی دهان

تریسموس می‌تواند پس از هرگونه عمل جراحی دهان، به خصوص پس از جراحی دندان عقل روی عصب ، به ویژه دندان عقل فک پایینی، ایجاد شود. (دندان عقل، آخرین دندان‌های آسیاب در دو طرف هر فک است). همچنین، قفل شدن فک می‌تواند به دلیل التهاب پس از جراحی، یا فشار آمدن بیش از حد به فک، در طول عمل اتفاق بیفتد. یکی دیگر از دلایل آن آسیب دیدن سهوی بافت‌های اطراف فک توسط آمپول بی‌حسی است. بنابراین، پس از کشیدن دندان عقل، درباره بهبودی خود بیشتر تحقیق کنید.

1. سندروم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

در هر طرف از فک شما، مفصل گیجگاهی فکی وجود دارد. این مفصل به عنوان لولایی کشویی، فک شما را به جمجمه وصل کرده و به شما اجازه می‌دهد دهان خود را باز و بسته کنید. هنگامی که در عملکرد این مفصل، اختلالی به وجود آید، ممکن است باعث ایجاد تریسموس و درد شود. اختلال عملکرد مفصلی می‌تواند به دلیل موارد زیر اتفاق بیفتد:

• ضربه
• آرتروز
• ژنتیک
• رفتارهای مربوط به استرس، مانند عادت فشار دادن و ساییدن دندان‌ها به یکدیگر.

طبق مطالعات انجام شده، بیش از 2/11 درصد از افراد مبتلا به سندروم مفصل گیجگاهی فکی در باز کردن فک خود مشکل دارند.

2. پرتو درمانی برای سرطان سر و گلو

تومورهایی که در عملکرد فک تأثیر می‌گذارند، می‌توانند منجر به تریسموس شوند. اما این مشکل، بیشتر به دلیل پرتو درمانی برای سرطانی که فک را درگیر کرده است، اتفاق می‌افتد. پرتوها می‌توانند باعث سوختگی و آسیب به بافت مربوطه، در اطراف این مفصل شوند.

مؤسسه سرطان دهان اظهار می‌دارد که 10 تا 40 درصد از کسانی که مبتلا به سرطان سر و گردن هستند و تحت پرتوها قرار می‌گیرند، دچار تریسموس می‌شوند. پرتوهایی که بر مفصل گیجگاهی فکی، ماهیچه بالی درونی، یا عضله ماستر (جونده) که همگی نقش اصلی در جویدن دارند، تأثیر می‌گذارد، احتمال ایجاد تریسموس را افزایش می‌دهد. در برخی موارد، خطر ابتلا به قفل شدن فک، به دوز پرتو مربوط می‌باشد. مطالعه‌ای در سال 2016 نشان داده است که هر 10 گرم افزایش دوز پرتو به ماهیچه بالی درونی، خطر ابتلا به تریسموس را 24 درصد افزایش می‌دهد.

علائم تریسموس

باز نشدن کامل دهان که باعث سخت باز شدن دهان می‌شود یکی از علائم اصلی تریسموس است. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد در فک، حتی زمانی که حرکتی ندارد.
• دشواری یا ناراحتی در انجام فعالیت‌هایی که شامل باز شدن دهان می‌شود (مواردی مانند مسواک زدن یا گاز زدن سیب).
• ناتوانی در جویدن یا خوردن بعضی از غذاها
• گرفتگی عضلات فک

در صورت داشتن علائم تریسموس همین حالا با دندانپزشک خود تماس بگیرید

تشخیص بیماری تریسموس چگونه است؟ 

پزشک در ابتدا یک معاینه کامل را انجام می‌دهد و سپس علائم سرطان دهان، ناهنجاری‌های استخوان و مفاصل یا هر بافت غیرطبیعی دیگری در فک شما که ممکن است منجر به تریسموس شود را بررسی می‌کند. آنها همچنین:

1. اینکه چقدر می توانید دهان خود را باز کنید را اندازه‌گیری می‌کنند.

2. در مورد هرگونه روش درمانی اخیر دندانپزشکی از شما سؤال می‌کنند.

3. در مورد هر گونه آسیب احتمالی فک شما سؤال می‌پرسند. به عنوان مثال، اگر در حین تصادف ورزشی یا رانندگی به فکتان آسیبی وارد شده باشد.

4. در مورد سابقه جراحی قبلی یا پرتودرمانی در سر و گردن شما می‌پرسند.

5. برای کمک به تعیین اینکه آیا تریسموس، ناشی از مشکلی در مفاصل یا بافت‌های شما است، برایتان آزمایشات عکس‌برداری مانند CT اسکن یا MRI می‌نویسند.

 درمان تریسموس

تریسموس معمولاً موقتی است. اما هرچه زودتر درمان را شروع کنید، احتمال بهبودی بیشتر خواهد بود. برخی از گزینه‌های درمانی عبارتند از:

• استفاده از دستگاه کشش فک. این دستگاه‌ها بین فک بالا و پایین قرار می‌گیرند. یک فیزیوتراپیست به شما می‌گوید که چه نوع حرکات کششی را هر چند وقت یکبار انجام دهید. یک منبع معتبر مطالعات نشان می‌دهد که این دستگاه‌ها ممکن است به شما کمک کنند تا اندازه‌ی 5 تا 10 میلی‌متر، بیشتر دهانتان را باز کنید.
• دارو. پزشک شما ممکن است داروی شل کننده عضلات، مسکن، یا داروهای ضد التهاب را برای شما تجویز کند. بر اساس یک منبع معتبر مطالعاتی، کسانی که پس از کشیدن دندان عقل، تزریق عضلانی داروی ضد التهاب پردنیزولون (گلوکوکورتیکواستروئید) و دیکلوفناک (داروی ضد التهاب غیر استروئیدی) انجام می‌دهند، نسبت به افرادی که فقط پردنیزولون مصرف می‌کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به تریسموس قرار دارند.
• فیزیوتراپی. که شامل ماساژ و کشش فک است.
• تغییر در رژیم غذایی. غالباً تا بهبود علائم باید غذاهای نرم مصرف کنید.

درمان خانگی تریسموس 

همراه با ملاحظات پزشکی، برای بهتر شدن تریسموس مواردی وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید و از بدتر شدن آن جلوگیری کنید. شما در طول روز می‌توانید موارد زیر را دو یا سه بار امتحان کنید:

• ماساژ: مناطقی از فک خود را که درد دارد، پیدا کنید و انگشتان خود را با حرکت دورانی روی آن حرکت دهید، حدود 30 ثانیه محل را ماساژ دهید.
• فک خود را به چپ و به راست حرکت داده، چند ثانیه نگه دارید و سپس آن را از راست به چپ حرکت دهید.
• فک خود را به صورت دورانی، مانند 5 دایره به چپ و 5 دایره به راست حرکت دهید.
• دهان خود را تا جایی که ممکن است و برای شما مشکلی ایجاد نمی کند، باز کنید، آن را در این وضعیت نگه دارید تا برای چند ثانیه کشیده شود.
• گردن خود را بکشید: چانه را به سینه خود بچسبانید و 30 ثانیه نگه دارید، سپس سر خود را به عقب بیاورید و 30 ثانیه دیگر نگه دارید. به همین ترتیب، سر خود را به سمت چپ و سپس راست حرکت دهید. در آخر، سر خود را با حرکت دورانی حرکت دهید.

تأثیر جراحی دندان عقل بر میزان باز شدن دهان

کشیدن و یا جراحی دندان عقل یکی از رایج‌ترین جراحی‌های دهان  است. دندان‌های عقل در سنین 17 تا 25 سال رشد می‌کنند و  دندانپزشک توصیه می‌کند که آنها را بکشید.

کشیدن دندان‌های عقل به معنی برداشتن چهار دندان بالغ ثابت در گوشه‌های بالا و پایین انتهای دندان‌ها است که توسط جراح دندانپزشک انجام می‌شود. کشیدن دندان عقل فک پایینی، می‌تواند به عضلات و استخوان‌های اطراف فشار وارد کند. بنابراین، درد پس از جراحی برداشتن دندان عقل، طبیعی است و با ادامه روند بهبودی کاهش می‌یابد.

با این حال، برداشتن دندان عقل پایینی، می‌تواند منجر به انقباض یا سفت شدن عضلات فک شده، که تریسموس نامیده می‌شود و باز شدن دهان را مشکل می‌کند. تریسموس معمولاً تا دندان آسیاب سوم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تریسموس اغلب با درد همراه است و می‌تواند بر حرف زدن و توانایی غذا خوردن شما تأثیر بگذارد. زمانی که عضلات، خود را ترمیم می‌کنند این وضعیت از بین می‌رود و نیازی به درمان ندارد. اگر فک درد شما به خودی خود برطرف نشد، با دندانپزشک یا جراح دهان مشورت کنید.

عوارض جراحی دندان‌های عقل چیست؟

زمانی که دندان‌های عقل به دهان فشار وارد می‌کنند، جراحی دندان عقل ضروری است. کشیدن دندان‌های عقل می‌تواند روی دندان های اطراف و همچنین فک تأثیر بگذارد. بعد از جراحی، بسیاری از عوامل در بهبودی نقش دارند، اما دو مشکل شایعی که بعد از این جراحی اتفاق می‌افتد، درد و حفره خشک (جای خالی دندان) است.

یکی از عوارض شایع در کشیدن دندان عقل، شکل گیری حفره خشک دندان است. طبق یک مطالعه، این مورد، در 12 درصد از مواقع اتفاق می‌افتد. وقتی جای خالی دندان، پس از کشیدن، به خوبی ترمیم نمی‌شود، حفره‌ خشک دندان ایجاد می‌شود. برای شروع روند بهبودی این حفره پس از جراحی، باید در این مکان یک لخته خون ایجاد شود، اگر این لخته خون ایجاد نشود یا آسیب ببیند، موجب بروز این مشکل خواهد شد.

درمان حفره خشک دندان

خشک شدن جای خالی دندان‌ها می‌توانند باعث درد، طعم بد و بوی بد دهان شوند. اگر این علائم را پس از جراحی تجربه کردید، با دندانپزشک یا جراح دهان خود تماس بگیرید.

حفره خشک دندان را درمان کنید

اگر درد غیر قابل تحملی دارید، با پزشک خود مشورت کرده و توصیه‌های او را جدی بگیرید. اگر درد شما در روزهای بعد از جراحی بدتر شود، احتمالاً مشکلی وجود دارد. بنابراین حتماً  در صورت لزوم با پزشک تماس بگیرید.

برای اطلاع از تعرفه های جراحی دندان اینجا کلیک کنید

ویكودین و هیدروكدون، دو نوع از مسكن‌های رایج از خانواده‌ی مورفین هستند، که در اکثر مواقع پس از جراحی کشیدن دندان عقل توسط جراحان دهان و دندان تجویز می‌شوند. اما تحقیقات اخیر نشان داده است که مصرف مسکن‌های معمولی استامینوفن (Tylenol) و ایبوپروفن (Advil) در کنار هم، برای تسکین درد بعد از جراحی دهان مؤثرتر و ایمن‌تر از مورفین است.

این امر، به دندانپزشکان و جراحان دهان و دندان اجازه می‌دهد تا سطح درد بیمار خود را با روش‌های جدید و ایمن‌تری کاهش دهند. اینکه شما قبل از جراحی، آپشن‌های تسکین درد را با پزشک خود در میان بگذارید، از اهمیت بالایی برخوردار است.