دندانپزشکی اطفال
دندانپزشکی اطفال شاخه ای از دندانپزشکی است که به معاینه و مدیریت بهداشت دندان در کودکان می پردازد.
برای بسیاری از کودکان، مراجعه به مطب دندانپزشکی معمولاً به عنوان تجربیاتی ترسناک و دردناک تلقی می شوند که بیشتر اطفال دوست دارند از آن خودداری کنند. با این حال، دندان های شیری کودکان از نظر پوسیدگی باید به طور مرتب توسط دندانپزشکان اطفال بررسی شوند. در این بین شما والدین عزیز می توانید به مراکزی مراجعه نمایید که فرزند دلبندتان احساس آرامش بیشتری در مطب دندانپزشکی داشته و با خوشنودی، مشتاق به گذراندن درمان های دندانپزشکی خود باشد.
وظایف دندانپزشک اطفال
دندانپزشکان کودکان، دوره تخصصی دندانپزشکی ویژه بیماری های دهان و دندان کودکان را گذرانده اند. این برنامه شامل چند سال آموزش بعد از فارغ التحصیلی از دانشکده دندانپزشکی است که شامل آموزش های بیمارستانی، اورژانس ها و بیماری های دندانی کودکان و همچنین روش های صحیح ارتودنسی دندان ها می باشد. دندانپزشکان کودکان با پزشکان متخصص اطفال و دندانپزشکان عمومی همکاری نزدیکی دارند که بیمارانی را که برای درمان تخصصی دندان پزشکی نیاز دارد، به آنها ارجاع می دهند.
برخی از وظایف تخصصی متخصصان دندانپزشکی اطفال شامل موارد زیر است:
- معاینه بهداشت دهان و دندان نوزادان
- تجویز داروهای آرامش بخش
- مشاوره تغذیه
- مراقبت های اورژانسی دندانپزشکی
- مراقبت از جای خالی دندان پس از افتادن زودرس دندان های شیری
- ترک دادن کودک از مکیدن انگشت از طریق وسایل و روش ها
بیماری هایی که باید توسط دندانپزشک اطفال درمان شود
برخی شرایطی که احتمالاً توسط دندانپزشکان کودکان باید دیده شود عبارتند از:
رشد نامناسب دندان ها
در صورت تاخیر درآوردن دندان در کودک، باید با دندانپزشکان اطفال مشورت کرد. رشد دندان ها و فک ها باید مناسب باشد تا کودک بتواند به راحتی از شیر گرفته شود و غذاهای جامد مصرف کند. جوش خوردن خوب و به موقع دندان ها در گفتار مناسب نیز اهمیت دارد.
مال اکلوژن
مال اکلوژن به حالتی که دندان های فک بالا و پایین در هنگام بسته شدن فک ها به هم برنخورند، گفته می شود. این امر می تواند در خوردن غذا یا صحبت کردن اشکال ایجاد کند. مال اکلوژن ممکن است باعث ایجاد درد در حین گاز زدن یا صدمه به قسمت داخلی دهان، لثه و زبان شود. دندانپزشکان اطفال مسئولیت رسیدگی به مشکل دندان های غیر تراز با استفاده از بریس یا سیم های دندان را بر عهده دارند.
پوسیدگی دندان شیری
علیرغم اینکه دندان های شیری سرانجام می ریزند تا دندان های دائمی جایگزین آن ها شوند، اما حفظ مناسب این دندان ها بسیار مهم است. در کودکان احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان بیشتر است، بنابراین حفره هایی که می توانند پالپ داخلی دندان را در معرض باکتری قرار دهند، باعث بروز دندان درد می شوند. کودکان بیشتر در معرض به پلاک و پوسیدگی دندان ها قرار دارند زیرا غذاهای شیرین و چسبناک بیشتری مصرف می کنند. مشابه این حالت در افراد مسن نیز ممکن است. بنابراین کودکان معمولاً با پوسیدگی دندان روبرو می شوند.
- التهاب لثه و آبسه های دندانی به همان اندازه در کودکان اتفاق می افتد در بزرگسالان نیز مشاهده می شود.
- بررسی های منظم بهداشت دندان همراه با حفظ بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن روزانه و نخ دندان به کودکان کمک می کند تا دندان های سالم داشته باشند.
مراقبت های دندانپزشکی ویژه کودکان
روکش دندان شیری
دندان از دو بخش ریشه و تاج ساخته شده است. بخش ریشه دندان داخل لثه قرار دارد و تاج بیرون از لثه و قابل رویت است. منظور از روکش دندان شیری کلاهکی است که دقیقا شبیه تاج دندان شیری ساخته می شود و روی دندان شیری قرار می گیرد و در هنگام شکستگی و آسیب دیدگی دندان نقش دندان اصلی را بازی می کند. در واقع هنگامی که آسیب وارد شده به دندان بیش تر از حدی باشد که بتوان آن را با استفاده از پر کردن ترمیم کرد از روکش دندان استفاده می شود. دلایل زیادی جهت پر کردن دندان شیری وجود دارد. هنگامی که دندان شیری دچار آسیب دیدگی شود یا بشکند و آسیب دیدگی های آن گسترده باشد بهتر است روکش شود.
دلایل روکش کردن دندان شیری
ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شود که چرا دندان شیری باید روکش شود در صورتی که این دندان دائمی نیست و باید بیوفتد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مراقبت و نگهداری از دندان های شیری تا زمان افتادن به چندین دلیل مهم است. از جمله این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱_ دندان های شیری بسیار آسیب پذیر تر از دندان های دائمی هستند و دارای مینای بسیار ظریفی هستند. هنگامی که این دندان ها دچار عفونت، پوسیدگی و آسیب دیدگی می شوند می توانند به سرعت این آلودگی را در کل دهان پخش کنند و به دندان های سالم نیز آسیب وارد کنند. هدف از ترمیم و روکش دندان های شیری علاوه بر سلامت خود دندان سلامت سایر دندان ها نیز است.
۲_ یکی دیگر از اهداف و دلایل روکش کردن دندان شیری حفظ فاصله متعادل بین دندان ها است. هنگامی که دندان شیری سریع تر از زمان افتادن دچار شکستگی می شود و از بین می رود ممکن است در طول زمان و با نبود دندان شیری فاصله اصلی دندان ها حفظ نشده و جایی برای رشد دندان های دائمی باقی نماند. با روکش دندان شیری علاوه بر حفظ زیبایی ظاهر دندان کودک فاصله طبیعی بین دندان های کودک حفظ خواهد شد.
۳_ دندان یکی از اصلی ترین اعضا برای جویدن غذا است و بدون آن کودک قادر به غذا خوردن نیست و دچار بی اشتهایی می شود. هم چنین روکش دندان با مراقبت از دندان از عمیق تر شدن پوسیدگی و تحلیل دندان جلوگیری می کند.
فلوراید تراپی
فلوراید ماده ای است که با بالا بردن استحکام مینای دندان مانع از پوسیدگی و آسیب های دندان خواهد شد. به همین منظور در سنین کودکی جهت جلوگیری از پوسیدگی و آسیب به دندان های کودک فلوراید تراپی انجام می شود. فلوراید تراپی روش درمانی است که باعث جلوگیری از پوسیدگی خصوصا در بین دندان های کودک خواهد شد و با حفظ دندان های شیری سبب رشد سالم دندان های دائمی خواهد شد.
طی فلوراید تراپی پزشک ابتدا دندان های کودک را با استفاده از خمیر و برس مخصوص به خوبی شست و شو می دهد و در مرحله بعد فلوراید را به صورت ژل یا وارنیش به دندان های کودک اضافه می کند. در مرحله بعد پزشک از کودک می خواهد بدون این که دهان خود را شست و شو دهد آب دهان خود را چندین بار خالی کند و تا نیم ساعت هیچ گونه خوراکی و نوشیدنی نخورد تا فلوراید به خوبی جذب دندان ها شود. از جمله مزایای فلوراید تراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد
- جذب بالای کلسیم و فسفر دندان ها
- ترمیم و تقویت مینای دندان کودک
- کند یا خنثی کردن فرآیند پوسیدگی دندان
- جلوگیری از رشد باکتری ها
- کاهش دندان درد در کودکان
- جلوگیری از عفونت لثه
- حفاظت از مینای دندان در برابر باکتری
ارتودنسی پیشگیری (نگهدارنده فضا)
در سنین کودکی به دلیل آن که فک به طور کامل رشد نکرده است ممکن است ناهنجاری هایی در ساختار فک و دهان کودک رخ دهد. ارتودنسی پیشگیری روشی برای جلوگیری از اختلال و بروز ناهنجاری در رشد دندان های دائمی است. به همین دلیل قبل از رشد دندان های دائمی و در سنین کم ارتودنسی جهت پیشگیری از نا مرتبی دندان ها در بزرگسالی انجام می شود. این ارتودنسی صرفا جهت پیشگیری است و به همین دلیل ارتودنسی پیشگیری نامیده می شود.
مناسب ترین سن برای انجام ارتودنسی پیشگیری سن ۶ تا ۸ سال و قبل از رشد دندان های دائمی است. به همین دلیل توصیه می شود قبل از افتادن دندان ها والدین کودک خود را جهت بررسی وضعیت فک و دندان نزد پزشک ببرند.
فیشور سیلانت (شیار پوش)
منظور از فیشور سیلانت یک لایه محافظ جهت جلوگیری از تجمع مواد باقی مانده در شیار دندان و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی در دندان ها است. این لایه معمولا هم رنگ دندان ها است و بیش تر روی دندان های آسیا به کار می رود. به طور معمول روی دندان های ردیف عقب دهان یا همان دندان های آسیا شیار های ظریف و عمیقی در اثر جویدن ایجاد می شود که ممکن است در صورت عدم درمان منجر به ایجاد پوسیدگی و از هم پاشید‌گی دندان شود. پس از مراجعه کودک به پزشک تمامی دندان های آسیا توسط پزشک مورد بررسی قرار گرفته و هر کدام از دندان ها که دارای این شیار باشند توسط ماده ای همرنگ خود دندان پر می شوند. فیشور سیلانت نیز روشی جهت پیشگیری از پوسیدگی و سایر آسیب های دندان است. در این روش هیچ گونه تراشی روی دندان ایجاد نمی شود و کاملا بدون درد است بنابراین هیچ نیازی به بی حسی دندان نیست.
ماندگاری فیشور سیلانت
ماندگاری و طول عمر فیشور سیلانت دندان های کودک به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله عوامل موثر بر دوام و ماندگاری فیشور سیلانت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱_ رژیم غذایی کودک؛ هر چه کودک در رژیم غذایی خود از مواد شیرین مانند شکلات، شیرینی، کیک و … بیش تر استفاده کند طول عمر این مواد نیز کم تر خواهد شد.
۲_ علاقه کودک به خوراکی های سفت؛ مانند تخمه، بادام، آجیل و… می تواند باعث از بین رفتن و کاهش طول عمر فیشور سیلانت گردد.
۳_ دندان قروچه کودک؛ اگر کودک دچار مشکل دندان قروچه باشد می تواند سبب آسیب رساندن به مواد فیشور سیلانت شود.
دندانپزشکی کودکان با بی حسی
بی حسی دندانپزشکی کودکان برای کودکانی که مضطرب، کم سن و سال تر و یا قادر به انجام درمان خاص دندان پزشکی نیستند، حالتی فراهم می کند تا به احساس راحتی و آرامش کنند و یا بخوابند. ما در مطب با بهره گیری از متخصصین بیهوشی، چندین سطح بی حسی دندانپزشکی را برای کودکان ارائه می دهیم تا اطمینان حاصل شود که همه بیماران ما یک تجربه دندانپزشکی دلپذیر، ایمن و بدون اضطراب را داشته باشند.
بیمارانی که ممکن است از بی حسی دندانپزشکی کودکان بهره مند شوند عبارتند از:
- بیماران جوانی که قادر به ماندن یا همکاری در طول مدت درمان دندانپزشکی نیستند
- بیمارانی که اضطراب بالایی دارند یا قادر به کنترل اضطراب خود نیستند
- افرادی که تحت درمان های گسترده یا چندگانه یا ترمیم طولانی مدت دندانی قرار دارند
- بیماران با نیازهای ویژه
تفاوت دندانپزشک عمومی با دندانپزشک اطفال چیست؟
پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، یک دندانپزشک عمومی مجاز به درمان بیماران در هر سنی می باشد. با این حال، همانند پزشکی عمومی، شرایط پیچیده خاصی وجود دارد که نیاز به تخصص یک دندانپزشک اطفال دارد. متخصصان کودکان با استفاده از استانداردهای ویژه ای آموزش داده می شوند تا نیازهای ویژه کودکان و نوجوانان مانند درمان های فلوراید و پوسیدگی های دندان را برطرف کنند.
کلیه دندانپزشکان عمومی در دانشکده دندانپزشکی کودکان آموزش می بینند و عمدتاً توسط متخصصان کودکان آموزش داده می شوند. برخی از دندانپزشکان عمومی در معالجه کودکان کوچک نسبت به سایرین راحت تر هستند، به ویژه اگر در خدمت بسیاری از خانواده ها باشند و با شرایط رفتاری مشترک که در طول درمان باید مورد توجه قرار گیرند آشنا باشند. اما این کار بستگی به آموزش فرد دارد؛ اگر یک دندانپزشک عمومی در درمان یک کودک یا نیازهای ویژه کودک راحت نباشد، ارجاع به یک متخصصص باید انجام شود.
محدودیت سنی مراجعه به دندانپزشک اطفال
دندانپزشک اطفال می توانند کودکان را از بدو تولد تا 18 سالگی درمان کنند. اگر كودك به دلیل شرایط دیگری دارای مسائل مربوط به رشد منحصر به فرد باشد و یا نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد، یك دندانپزشك متخصص کودکان برای درمان می تواند کمک کند. غالباً، کودکانی دارای نیازهای ویژه ای هستند که در بزرگسالی ادامه داشته و پس از 18 سالگی نیز دیده می شوند، می توانند به دندانپزشک کودکان خود که از سابقه دندانپزشکی و همچنین روش های خاص درمان و مراحل مورد نیاز قبل و حین درمان آن ها خبر دارد، مراجعه کنند.
مزایای مراجعه به دندانپزشک اطفال
پیشگیری و درمان به همراه آموزش والدین، زمینه های اصلی تمرکز دندانپزشک اطفال و سایر متخصصان دندانپزشکی در مورد چگونگی درمان بهتر کودکان می باشند. دندانپزشکان کودکان که در دانشکده های دندانپزشکی و مراکز آموزشی بیمارستانی کار می کنند برای روش های بهتر پیشگیری از مشکلات بهداشت دهان و دندان در کودکان تحقیق می کنند.
مقالات موجود در وبسایت ما به صورت آنلاین در دسترس هستند تا به والدین برای مراقبت از دندان های فرزند دلبندشان کمک کنند و در مورد محصولات پیشگیری از مراقبت های بهداشت دهان و دندان آگاه شوند.
محیط کودکانه و مهمان نواز مطب پزشک نیز بسیار مهم است. تجهیزات دندانپزشکی با اندازه خاص کودکان نیز حائز اهمیت است. دکور اتاق معاینه باید برای نوجوانان نیز جذاب باشد.
آنچه درباره دندان قروچه کودکان زیر ۲ سال باید بدانید!
سوالات متداول
فلوراید ماده ای است که با بالا بردن استحکام مینای دندان مانع از پوسیدگی و آسیب های دندان خواهد شد. به همین منظور در سنین کودکی جهت جلوگیری از پوسیدگی و آسیب به دندان های کودک فلوراید تراپی انجام می شود.
فیشور سیلانت یک لایه محافظ جهت جلوگیری از تجمع مواد باقی مانده در شیار دندان و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی در دندان ها است.
در صورت تاخیر درآوردن دندان در کودک، باید با دندانپزشکان اطفال مشورت کرد. رشد دندان ها و فک ها باید مناسب باشد تا کودک بتواند به راحتی از شیر گرفته شود و غذاهای جامد مصرف کند.
