در این مقاله ما به بررسی انواع دندان نهفته میپردازیم. اما قبل از آن باید بدانید که منظور از این کلمه چیست و چرا به یک دندان، دندان نهفته می‌گویند؟
دندان نهفته به دندانی گفته می شود که بخاطر عوامل گوناگونی مثل: کوچکی فک، کم بودن فضای رشد دندان، درست نبودن قوس دندانی، و هر گونه مزاحمتی که مانع از رشد طبیعی دندان شود، اتفاق میوفتد و رشد و تکامل دندان به صورت کامل انجام نمیگیرد و بر روی آن با استخوان یا بافت مخاطی، پوشش داده می شود. دندان هایی که احتمال نهفتگی آنها وجود دارد، به ترتیب عبارتند از: دندان عقل، دندان نیش ودندان آسیاب کوچک. ولی اگر یک دندان رشد کامل نداشته باشد، چه خطراتی شخص در پیش روی خود خواهد داشت؟
در بین دندان‌ها، دندانهای عقل بیشتر دچار نهفتگی میشوند چرا که جزء آخرین دندان‌هایی که در بزرگسالی می‌رویند هستند و با کم بودن فضا در قوس فکی روبرو میشوند.
نحوه تشخیص دندان نهفته
معمولا رشد دندانهای نیش در انسان تا ۱۴ سالگی ادامه دارد. اگر تا ۱۴ سالگی دندان نیش نهفته ای در لثه باشد، معمولاً آن را با ارتودنسی درمان می‌کنند که راهی مؤثر برای دندانهای نیش نهفته می‌باشد. اما برای دندانهای عقل تقریباً ۲۰ سال برای میانگین سن رویش این دندان تعیین شده که نهایتاً تا ۳۰ یا ۳۵ سالگی باید کامل شده باشد. اگر در طول این مدت زمان دندانهای عقل رویت نشده باشند باید با مراجعه به دندانپزشک احتمال نهفته بودن این دندان بررسی شود.
نظر متخصصان در رابطه با دندان نهفته
متخصصان توصیه می کنند که دندان های نهفته بعد از این که شناسایی شدند، هر چه زودتر، از دهان خارج بشوند. ارتودنسی روشی موثر برای هدایت کردن دندان نهفته به قوس دندان است ولی در همه مواقع نمیتوان از ارتودنسی استفاده کرد. در هر صورت اگر اقداماتی برای دندان نهفته صورت نگیرد، آن شخص در معرض خطرات جدی قرار خواهد گرفت.
چرا دندانپزشک ها تاکید بر هر چه سریع تر خارج شدن دندان های نهفته را دارند؟ به خاطر این که با بالا رفتن سن امکان ابتلا به بیماریهای قلبی و ریوی، فشار خون، بیماری قند، بیماریهای سیستم ایمنی، فک جوش شدن، عدم انعطاف کافی استخوان فک و روند کند ترمیمی استخوان‌ها و مخاط، بیرون آوردن این دندان‌ها را بسیار سخت و یا احتمال غیر ممکن شدن آن وجود دارد.
با بالا رفتن سن، عمل کردن دندان های نهفته تا حدودی سخت شده و با عوارض همراه می‌باشد.
قابل ذکر است که دندان عقل بعد از 20 سالگی احتمال رویش آن خیلی کمتر می‌باشد، پس اگر تا سن 20 سالگی این دندان، رویش پیدا نکرده بود احتمال نهفتگی آن وجود داشته که حتما باید به فکر جراحی کردن آن باشید.
بیشتر بخوانید: جراحی دندان
پیش از این که این دندان باعث عفونت، ایجاد کیست، تومور، صدمه و بی نظمی در دندان‌ها و خطر شکستگی استخوان فک بشود حتما باید در ابتدا، در صورت امکان آن را به قوس دهانی هدایت کرد در غیز این صورت قبل از جدی شدن خطرات باید آن را از دهان خارج کرد.
بهتر است برای پیشگیری از حادثه به صورت منظم از کودکی، به یک متخصص مراجعه کرده تا چکاپ های لازمه را انجام بدهد.
نهفتگی دندان‌ها چه عوارضی به همراه دارند؟
از عوارض و خطراتی که همراه با یک دندان نهفته همراه خواهند بود، شامل:
- عفونت
- حرکت دندانهای مجاور و کاهش طول قوس
- درد دندان و دهان
- تحلیل ریشه دندانهای مجاور
- تشکیل کیست
- تحلیل داخلی و خارجی ریشه دندان نهفته
- تشکیل نئوپلاسم
- تضعیف استخوان
- ایجاد پوسیدگی و بیماری های پریودنتال
عفونت های نهفتگی دندان
در صورت بروز هرگونه عفونت دور تاجی و استخوانی، دیگر کاری برای آن دندان نمیتوان انجام داد و باید آن را کشید.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت لثه
حرکت دندان های مجاور و کاهش طول قوس دهانی
در صورتی که یک دندان نهفته در فک وجود داشته باشد، موجود طول قوس دهانی کاهش پیدا خواهد کرد و در نتیجه به ریشه ی دندان های دیگر آسیب وارد شده و دندان ها کج میشوند و ظاهر خرابی پیدا می کنند.
درد
در صورت وجود عفونت های دور تاجی، باعث رو به تحلیل رفتن ریشه دندان های مجاور و درگیری پالپ دندان ها و ضایعات پریودنتال می‌شود. درد بوجود آمده میتواند به بقیه قسمت ها هم انتقال پیدا کرده و یا در دور دندان نهفته محدود شود و یا نواحی که عصب سه قلو عصب می دهد مثل ناحیه گوش ، بناگوش ، زاویه فک را درگیر این درد کند. البته در اکثر مواقع در معاینات رادیوگرافیکی و کلینکی علیرغم وجود درد هیچ اثر پاتولوژیک بجز یک دندان عمیقا نهفته، دیده نمی شود. ولی هنوز دلیلی روشن برای این دردها شناخته نشده است.
بیشتر بخوانید: جراحی دندان عقل نفهته
تحلیل ریشه دندان های مجاور
در یک دندان نهفته، احتمال بوجود آمدن فشار بر روی ریشه های دیگر دندان ها به صورت پاتولوژیکی وجود دارد که در صورت عدم رسیدگی، این فشار با پالپ دندان تداخل پیدا کرده و امکان این که دندان مجاور از بین برود وجود خواهد داشت. که این می تواند یکی از دلیل های بوجود آورنده درد باشد. در این مورد، تصمیم گرفتن بر خارج شدن دندان نهفته و یا دندان درگیر، بستگی به تصمیم گیری دندانپزشک متخصص خواهد داشت.
تشکیل کیست
دندان نهفته باعث بوجود آمدن کیست های دهانی که ۲ مورد هستند می‌شود:
- کیست دنتی ژروس (Dentigerous)
- کیست رویشی
تشکیل نئوپلاسم ناشی از نهفتگی دندان
گزارش هایی از پدید آمدن نئوپلاسم در اطراف دندان های نهفته شنیده شده است. تومورهای ادنتوژنیک اپی تلیال مخصوصا آملوبلاستوما که از اپی تلیوم کیست های ادنتوژنیکی خصوصا کیست دنتی ژروس و ادنتوماها نشأت بگیرد، راه درمان شدن آن از روش جراحی، دارای بعد وسیعی از کورتاژ محافظه کارانه تارزکسیون رادیکال تومور بوده که با بیرون آوردن دندان نهفته همراه است.
ضعیف شدن استخوان مجاور
در آخر هر دندان نهفته باعث ضعیف شدن استخوان دندان های مجاور خواهد شد مخصوصا در فک پایین، که در آسیب های وارد شده به فک در همان ابتدا این نقاط ضعیف شده می توانند دچار شکستگی دندان شود.
ایجاد پوسیدگی و بیماریهای پریودنتال
دندانهای نهفته می توانند باعث بوجود آمدن پوسیدگی روی همان دندان و حتی دندان های مجاور بشود که همراه آن بیماری های پریودنتال و پاکت در محدوده تماس دندان با دندان های مجاور خواهد بود.
دکتر میلاد افشار
دندانپزشک جراح و متخصص ایمپلنت
تلفن: ۲۶۱۴۰۱۳۴
