کاربرد جراحی فک
در زیر به چند مشکل که به جراحی فک نیاز دارد اشاره میشود:
- اشکال در بلع
- درد مزمن فک و مفصل فک و سردرد
- فرسودگی شدید دندانها
- اُوپن بایت (فضای خالی بین دندانهای بالا و پایین در حالت بسته بودن دهان).
- ظاهر نامتقارن صورت از روبرو و پهلو
- آسیب صورت
- ناهنجاری تولد
- به عقب رفتن فک و چانه
- فک جلو زده
- عدم توانایی در چسباندن لبها بدون فشار
- تنفس دهانی مزمن
- وقفه تنفسی در خواب (مشکلات تنفسی در خواب مانند خروپف)
دندانپزشک، متخصص اورتودنسی و جراح OMS با هم همکاری میکنند تا تعیین کنند که آیا کاندید انجام اورتوگانتی هستید یا نه. جراح OMS تعیین میکند که کدام روش جراحی اصلاحی فک مناسب است. این درمان در مرحله اول احتمالا شامل ارتودنسی قبل و بعد از جراحی باشد و چند سال طول میکشد تا تکمیل شود. جراح OMS و اورتودنسی زمان لازم را با توجه به زمان طولانی که باید تحت درمان باشید، تخمین میزنند.
اصلاح ساختار دهان و صورت
-
اصلاح اوپن بایت
بعضی استخوانهای دندانی ردیف بالا برداشته شده و فک بالا با پیچ و صفحه در جای خود قرار میگیرد.
-
جراحی فک پایین بیرونزده
استخوان پشتی از جلویی جدا و اصلاح شده و قسمت دندان فک پایینی به عقب بازمیگردد.
-
جراحی فک پایین عقب رفته
استخوان موجود در قسمت پایینی فک از پایه جدا شده و اصلاح میشود و قسمت دندانی فک و چانه به جلو کشیده میشوند.
مزایای جراحی فک
این جراحی، دندان و فک را به موقعیتی سالم، متعادل و عملکردی انتقال میدهد و عملکرد روزانه مانند جویدن، صحبت کردن و تنفس را تسهیل میکند. این جراحی طیفی از مشکلات را حل میکند: درد مزمن فک و مفصل فک و سر درد، اُوپن بایت (فضای خالی بین دندانهای بالا و پایین در حالت بسته بودن دهان)، آسیب صورت و ناهنجاریهای تولد، عقبرفتگی چانه، فک بیرونزده، ظاهر بزرگ بینی و وقفه تنفسی در خواب (مشکلات تنفسی در خواب مانند خروپف). یک مزیت جراحی اصلاحی فک ایجاد ظاهری جذابتر است.
درمان درد بعد از جراحی فک
در صورت درد مسکن تجویز میشود که اغلب در حالت مایع است و شامل هر یک از داروهای زیر میباشد. هر کدام از این داروها یک جز مخدر دارد (اکسیکودون، هیدروکودون، کدئین). هر مسکن میتوان تجویز کرد.
- راکسیست (استامینوفن با اکسیکودون)
- الگزیر هایست (استامینوفن با هیدروکورتیزون)
- تایلنول با الگزیر کدئین (استامینوفن با کدئین)
همه این داروها به شکل قرص هم هستند. مزیت حالت مایع بلع آسان و تنظیم دوز راحت است. به یاد داشته باشید که بزرگسالان نباید بیش از 4000 میلیگرم استامینوفن در روز مصرف کنند. تمامی داروهای بالا استامینوفن دارند و نباید هیچیک را با داروهای حاوی استامینوفن مانند تایلنول مصرف کنید.
داروهای بالا میتواند همراه به مسکن ضدالتهابی مانند ایبوبروفن (مُترین، اَدویل) یا کتورولاک (تورادول) یا ناپروکسن (آلیو) مصرف شود. این قرصها را میتوان خورد کرد یا اگر از ایبوپروفن استفاده میشود، از شکل مایع آن استفاده کرد. تُرادول تنها با تجویز پزشک قابل تهیه است.
اگر دچار حالت تهوع و استفراغ شدید، مصرف مخدر را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید. داروهای ضدتهوع میتوان استفاده کرد و مخدر را تغییر داد. یبوست به داروی ملین و مسهل نیاز دارد. استفاده کمتر از مخدر تمام این عوارض را کمتر میکند. اگر دردتان با مسکنهای تجویز شده کم نشد، با پزشک خود تماس بگیرید.
نکات کلیدی حرف زدن بعد از جراحی فک
به طور کلی در روش های جدید جراحی اصلاحی فک، حرف زدن و صحبت کردن از یک ساعت بعد از عمل امکان پذیر است اما ممکن است تا 10-14 روز نتوانید تن عادی صدای خود را داشته باشید و به صورت نرمال صحبت کنید.
البته اگر تنها یکی از فک های خود را عمل کنید، (یعنی به طور مثال تنها به عمل جراحی فک پایین بپردازید) صحبت کردن شما راحتتر است. اما به طور کلی بین دو هفته الی یک ماه طول می کشد تا به حالت عادی برگردید.
مراقبت بعد از جراحی فک و صورت
بعد از عمل پزشک دستورات مراقبتی لازم را برای شما فراهم می کند. مراقبت های لازم معمولاً شامل موارد زیر است:
- تا می توانید بخورید
- بهداشت دهان را رعایت کنید
- عدم مصرف دخانیات
- عدم فعالیت شدید
- استفاده از داروهای مسکن
زمان بازگشت به محل کار یا مدرسه که معمولاً در یک یا سه هفته است. بهبودی اولیه فک معمولاً حدود شش هفته پس از عمل طول می کشد، اما بهبودی کامل تا 12 هفته ممکن است طول بکشد.
متخصص ارتودنسی حدوداً شش هفته بعد از بهبودی فک، تراز دندان را با بریس به پایان می رساند. کل فرایند ارتودنسی ، از جمله جراحی و بریس ممکن است چندین سال طول بکشد. پس از برداشتن بریس ها، می توان از نگهدارنده برای نگه داشتن موقعیت دندان استفاده کرد.
دهانتان را به آرامی مسواک کنید. به علاوه شستشوی مداوم با آبنمک، آب یا دهانشویه به خصوص پس از صرف غذا کمککننده است. تجویز دهانشویه ضدعفونیکننده هم کمک میکند. مسواک الکتریکی هم قابل استفاده است.
عوارض جراحی فک
خطرات شامل عفونت، خونریزی و نیاز به جراحیهای بعدی جهت بهبود و تنظیم کردن بهتر. بیمار پس از جراحی ممکن است احساس کرختی یا قلقلک در بخشهای مختلفی از صورت و دهان داشته باشد. این حالت پس از رفع ورم بهبود مییابد و در موارد نادری بهطور دائم باقی میماند.
ورم صورت بعد از جراحی فک
تورم یکی از ویژگیهای رایج در دوره نقاهت جراحی اصلاحی فک است. قرار دادن یخ در دو طرف صورت در 48 ساعت اول کمککننده است. سپس تورم رو به کاهش میرود. پس از 48 ساعت یخ اثری ندارد، هرچند اگر احساس بهتری به شما داده میشود، میتوانید این کار را ادامه دهید.
شستشو با آبنمک گرم دهان را تمیز کرده و به کاهش تورم کمک میکند. گرمای خارجی مانند استفاده از کمپرس گرم یا پد گرمادهنده به نرمشدن و کاهش تورم کمک میکند. اگر تورم پس از 4 روز از جراحی افزایش یابد با پزشک مشورت کنید.
رفع کامل تورم چند ماه طول میکشد. هنگام خواب سر تخت را بالا آورده و یا بالش بیشتری زیر سر بگذارید.
ورم صورت
ورم صورت بعد از عمل های دندان و دهان امری عادی است، اما درمان دارد. به طور مثال این مشکل بعد از جراحی دندان عقل بسیار رایج است که در مقاله زیر به تشریح درباره آن صحبت کرده ایم:
سفتی دهان
سفتی فک پس از جراحی شایع است که به مرور زمان کاهش میابد. هیچ حرکتی برای رفع آن لازم نیست. سعی نکنید دهانتان را باز کنید چراکه به مناطق جراحی آسیب میزند. لبها و گونهها هم سفت خواهند شد که طی چند هفته برطرف میشود.
تغییر رنگ
تغییر رنگ پوست به آبی، سبز یا زرد پس از جراحی شایع است که به علت شکسته شدن خون قدیمی پس از جراحی است. این تغییر رنگ پس از چند روز تا یک هفته به سمت گردن کشیده شده و محو میشود.
بند پلاستیکی
از این بندها پس از جراحی استفاده شده و بهدلیل هدایت جهت حرکت دهان است. پزشک نحوه استفاده از آن را آموزش میدهد. اگر این بندها شکست با پزشک خود مشورت کنید. این حالت اورژانسی نیست.
کرختی
یکی از عوارض رایج جراحی است و بسته به نوع جراحی لبها، چانه، دندانها، بافت کام و سقف دهان، پوست اطراف بینی و زبان را درگیر میکند. اکثر اوقات این حالت طی چند هفته تا چند ماه بهبود مییابد. بعضی اوقات هم این حالت دائمی میشود.
استئوتومی فک
در این جراحی شکافی در پشت دهان و در ناحیه کام کنار دندان آسیاب ایجاد شده که دسترسی به فک فراهم شود. سپس فک تحتانی با یک اره کوچک به صورت مایل برشزده شده تا به نحو کنترلشده شکسته شود. سپس به موقعیت جدید که قبل از جراحی و طبق مدل دندانها تعیین شده، منتقل میشود. جهت تعیین این موقعیت، یک قطعه پلاستیکی به دندان متصل میشود. این قطعه با صفحه و پیچ فلزی تیتانیومی که بسیار ایمن است در سر جای خود ثابت میشود. سپس کام با نخ قابل جذب بخیه زده میشود.